Rezerwat "Krzyżanowice" na Ponidziu

Rezerwat "Krzyżanowice", utworzony w 1954 roku, położony jest w Niecce Nidziańskiej (Ponidzie) koło miejscowości Leszcze, gmina Pińczów, na terenie Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego. Zajmuje on wzgórze będące fragmentem pasma wyniosłości marglisto-kredowych i gipsowych ciągnących się od Krzyżanowic aż do Wiślicy. Jest to jednocześnie część składowa ostoi zbiorczej CORINE Gipsy Niecki Nidziańskiej GOE204400 (CORINE to międzynarodowy system ochrony dziedzictwa przyrodniczego Europy).

Jest to rezerwat stepowo-entomologiczny. Przedmiotem ochrony są tu murawy stepowe (kserotermiczne), charakterystyczne dla Nizimy Pannońskiej i okolic Morza Czarnego i Kaspijskiego. W Polsce jest to formacja rzadko spotykana i nietypowa. Chroniona jest też reliktowa fauna ciepłolubna bezkręgowców (pająk podskocz krasny, gryziel, cykada podolska, pasikonik, motyle paź królowej, modraszek gniady oraz liczne trzmiele).

Powyższe informacje można przeczytać na tablicy informacyjnej znajdującej się koło cmentarza przy zachodnim krańcu rezerwatu. Krajobraz wzgórza i jego okolic to typowy krajobraz rolniczych terenów wyżynnych. Aby odwiedzić ten teren, jeśli nie dysponujemy samochodem, musimy liczyć się z kilkukilometrową wycieczką pieszą, ewentualnie dojazdem rowerowym z miejsca zakwaterowania (słabo wygląda możliwość przewiezienia roweru busem). Najłatwiej będzie dojechać do Bogucic, leżących na trasie Busko-Pińczów. Można tam dojechać prywatną komunikacją busową albo PKS-em z obu tych miejscowości. Stamtąd idziemy na południe do Gacek (odwiedzając przy okazji rezerwat "Grabowiec"), a z Gacek na zachód. Druga możliwość to dojazd do Chroberza, a stamtąd do Krzyżanowic wzdłuż Nidy. Do Chroberza najłatwiej dojechać z Pińczowa, skąd kursują busy do Złotej. Jest też kilka połączeń dziennie do i z Wiślicy. W Chroberzu leży też na trasie spływu kajakowego Nidą.